آداب و رسوم کشیدن قلیان

رعایت آداب کشیدن قلیان نزد ایرانیان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. کشیدن قلیون یک فعالیت تفریحی دیرینه است که خاستگاه آن متعلق به کشورمان می‌باشد به همین خاطر تاکید نسبتاً ویژه‌ای به رعایت آداب و رسوم آن وجود دارد.

آداب این فعالیت از نحوه آماده سازی قلیون آغاز شده و تا سوختن تنباکو ادامه دارد. در ادامه به معرفی مهمترین آداب قلیون کشیدن و نکاتی که لازم است باید در هنگام مصرف آن رعایت کنید، می‌پردازیم.

نحوه آماده کردن زغال و تنباکو در آداب کشیدن قلیان

تهیه زغال و تنباکو دو اصل مهمی است که بتوانید قلیان بکشید. هرکدام از آنها باید از کیفیت خوب و بالایی داشته باشند تا بعداً باعث مشکل برای شما نشوند. زغال درخت لیمو برای این کار، بسیار مناسب می‌باشد. دقت داشته باشید که از ذغال‌های نامرغوب، همانند زغال هایی که برای کباب‌کردن به‌کار می‌روند، جدا پرهیز کنید.

زغالی برای کشیدن قلیون خوب است که پس از گداخته و خاموش شدن، کاملاً خاکستر شده باشد. برای آماده کردن زغال ها کافیست آنها را روی گاز شعله ور قرار دهید و اجازه دهید تا گداخته شوند.

تنباکوهایی برا کشیدن قلیان استفاده می‌شود به دو دسته میوه‌ای و چوب تقسیم می‌گردند. تنباکوهای چوبی (نظیر خوانسار، عرب و مغان) از انواع تنباکوهای قدیمی می‌باشند که در حال حاضر دیگر کاربردی ندارند. در آداب و رسوم کشیدن قلیان با این نوع تنباکوها، زغال مستقیماً بر روی تنباکو قرار گرفته می‌شود.

در حال حاضر امروزه از تنباکوهای میوه‌ای بسیار استفاده می‌شود. ضرر این نوع تنباکوها، خیلی بیشتر از تنباکوهای چوبی است. زغال بطور مستقیم بر روی تنباکو قرار نمی‌گیرد و همانطور که در مطلب انواع قلیان و اجزای آن اشاره کردیم، زغال ها بر روی سری یا همان آتشدان قلیون قرار می‌گیرند. گذاشتن مستقیم ذغال بر روی این نوع تنباکوها، سبب سوخته شدن آن‌ها شده و انسان را به بیماری سرطان مبتلا می‌کند.

آماده کردن قلیون

مهمترین مرحله کشیدن قلیان، آماده کردن آن می‌باشد. ابتدا باید تنگ قلیون را به میزان مناسب (نه کم و نه زیاد) آب کنید. بر اساس آداب و رسوم کشیدن قلیان، میزان آب نباید آنقدر زیاد باشد که موقع کشیدن درون شلنگ بیاید، نه آنقدر کم که صدای قل‌قل قلیان به گوش نرسد.

آبی که برای این منظور استفاده میکنید باید زلال، بدون املاح و خنک باشد و باید بعد از هر بار استفاده حتما عوض شود. سپس اجزای قلیونتون را به وصل کنید. اگر قلیان را آماده خریدید، موقع اتصال بدنه به تنگ، از واشرهای مربوطه استفاده کنید. اما اگر اجزا را جداگانه تهیه کرده‌اید، ممکن است لق بزنند. برای سفت کردن بدنه بر روی تنگ، از پارچه خیس استفاده کنید.

برای قرار دادن سری، ابتدا آنرا شسته تا آثار تنباکوهای قبلی از بین برود. براساس مدت زمانی که می‌خواهید قلیان بکشید، تنباکو درون سری قرار دهید. تنباکوها را قبل از گذاشتن درون سری، از یکدیگر باز نمایید تا موقع کشیدن، هوا به طور کامل درون آنها به جریان بیفتد.

بعد از قرار دادن تنباکو در سری، بر روی آن یک فویل که حاوی سوراخ های ریزی بر روی آن است، قرار دهید. سوراخ‌هایی که به وسیله سوزن ایجاد می‌شوند، به علت ریز بودنشان، کام واقعی قلیان را به شما نشان نمی‌دهند. در آخر نیز زغال ها را بر روی سری قرار داده و شروع به کشیدن قلیان نمایید.

آداب قلیان کشیدن

در آداب و رسوم قلیان کشیدن، این فرایند معمولاً به صورت گروهی انجام شده و تنهایی قلیون کشیدن چندان جالب نیست. وقتی که قلیان به میان آورده شد، بزرگ ترین فرد جمع باید آنرا چاق کند. اگر فرد به دلایل مختلفی مانند تنگی نفس فاقد این توانایی بود، می‌تواند این کار را به فرد دیگری در جمع واگذار کند.

شلنگ قلیان باید به دور چرخیده و به نوبت هرکس آنرا بکشد. کسی حق ندارد یکدفعه از وسط یا آخر آن را بگیرد و شروع به کشیدن نماید. در این جمع، هر فرد باید تعداد پک هایی خود را تنظیم کند تا نوبت به همه برسد. نه اینکه از اول تا آخر شلنگ قلیان را تصاحب کند!!

هر فردی که شلنگ قلیان را از نفر قبلی می‌گیرد، از او تشکر می کند. این تشکر می‌تواند کلامی باشد و یا اینکه دست خود را روی دست شخصی که شلنگ را واگذار می کند، می‌زند. در حین کشیدن قلیون، هیچکس نباید سرخوردانه دست به زغال و یا سایر اجزای قلیان بزند. هر حرکتی باید با رضایت جمع انجام گیرد. مسئولیت گذاشتن و برداشتن تنباکو و زغال با کوچک ترین فرد جمع است.

تمام افرادی که دور قلیان نشسته‌اند، چه به میزان کم، باید قلیان بکشند. امتناع کردن از این کار باعث بی‌احترامی به جمع می‌شود. اگر شخصی تمایل به کشیدن قلیون ندارد نباید دور کنار جمع و یا دور قلیان بنشیند.

چگونه قلیان کشیدن

یکی از مهمترین آداب و رسوم در حین قلیان کشیدن این می‌باشد که نباید با آتش زغال هیچ چیزی را نظیر سیگار روشن کرد. این کار نوعی بی حرمتی هم به قلیان و هم به جمع محسوب می‌شود. همچنین نباید خاکستر سیگار را در سینی قلیان بریزید؛ و اینکه دود سیگار را هم سمت قلیان ندهید که طعم آن را عوض می‌کند.

قلیان باید تا انتها یعنی تا جایی که تنباکو بسوزد و دیگر کام نداشته باشد، کشید. پس از آن باید شلنگ قلیون را جمع کرده و دور چوب شلنگ بپیچانید. همیشه کنار قلیون یک منقل کوچک یا یک قابلمه‌ی کوچک وارونه داشته باشید تا بتوانید زغال ها را برای خاموش کردن و یا اضافه بودن روی آن قرار دهید.

هر از گاهی زغال ها را جابجا و خاکستر آن را خالی کنید. از فوت کردن خاکستر خودداری کنید چرا که باعث پخش شدن و کثیف شدن محیط می‌شود. از آنجایی که دود قلیان باعث کاهش سرعت اکسیژن رسانی به خون می‌شود، افت فشار را در پی دارد. به همین منظور بهتر است کنار آن یک چایی نبات بنوشید.

دود قلیون را به سمت صورت کسی فوت نکنید. اینکار باعث بی‌احترامی به فرد می‌شود. بهتر  است که دود را به طرف بالا بدهید. لب و دهانتان را هم کج نکنید؛ این کار نشانه‌ی حرفه‌ای بودن شما نیست. قبل از هربار استفاده از قلیان، خوب اجزای قلیان را با آب بشویید. برای تمیز کردن شلنگ، تنها کافیست با دوبار دمیدن در داخل آن، تمیزش کنید.